I.GİRİŞ
Bilindiği üzere kiraya verilen konuttan elde edilen gayrimenkul sermaye iratları beyan edilirken gerçek gider ve götürü gider olmak üzere uygulanan iki yöntem bulunmaktadır. Günümüzde eşyalı şekilde gayrimenkullerin kiraya verilmesi artış göstermiş ve gerçek gider yöntemini seçen mükelleflerin eşyalı olarak kiraya verdikleri gayrimenkuller için yapmış oldukları çamaşır makinesi, televizyon, ankastre, kombi gibi harcamaların elde ettikleri kira gelirlerinden indirip indiremeyecekleri hususunda tereddüt yaşanmaktadır.
Bizde makalemizde bu hususu Vergi İdaresinin görüşünü de belirterek açıklamaya çalışacağız.
II. KİRAYA VERİLEN GAYRİMENKUL İÇİN YAPILAN ÇAMAŞIR MAKİNESİ, TELEVİZYON, ANKASTRE, KOMBİ GİBİ HARCAMALARIN GERÇEK GİDER YÖNTEMİNDE AKIBETİ
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinin birinci fıkrasında, maddede sayılan mal ve hakların mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı olduğu açıklanmıştır.
Kira gelirlerinin beyanında vergilendirilecek safi irada ulaşmak için Gelir Vergisi Kanunu’nda mükelleflere “gerçek gider” ve “götürü gider” yöntemi olmak üzere iki seçimlik hak verilmiştir.
Kira geliri elde edenlerden dileyenler hâsılatlarından %15’ini götürü olarak, dileyenler ise götürü gider yöntemi yerine gerçek gider yöntemini seçerek Gelir Vergisi Kanunu’nun 74’üncü maddesinde sayılan giderleri kira gelirlerinden indirebilmektedir.
Gelir Vergisi Kanunu uyarınca; gerçek gider usulü uygulamasında; gayrisafi hâsılattan iradın sağlanması ve idamesi için yapılan indirimi kabul edilen giderlerin indirilmesi neticesinde safi hâsılata ulaşılmaktadır. Bu bağlamda, Gelir Vergisi Kanunu’nun konuya ilişkin maddesinde safi hâsılatın belirlenmesinde indirilecek giderler sıralanmaktadır.
Bahse konu giderlerin, elde edilen gayrisafi hâsılattan indirilebilmesi açısından; yapılan giderlerin belgelendirilmesi ve kiraya veren kişi tarafından gerçekleştirilmiş olması icap etmektedir. Diğer bir anlatımla, ilgili giderlerin kira sözleşmesi ile kiracıya yansıtılması ya da kiracı tarafından yapılması durumunda, giderlerin safi iradın tespiti açısından kiraya veren kişi tarafından indirilmesi mümkün olmamaktadır.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 74’üncü maddesinde; “Safi iradın bulunması için, 21. maddeye göre istisna edilen gayrisafi hâsılata isabet edenler hariç olmak üzere gayrisafi hâsılattan aşağıda yazılı giderler indirilir:
…6. Kiraya verilen mal ve haklar için ayrılan amortismanlar (Amortismana tabi değer, malum ise maliyet bedeli, malum değilse, bina ve arazi için vergi değeri, diğer mallar için Vergi Usul Kanunu’nun 267. maddesinin 3. sırasına göre tespit edilen emsal değeridir);
7. Kiraya verenin yaptığı onarım giderleri (Emlakın iktisadi değerini artıracak surette tevsii, tadili veya bunlara ilaveler yapılması için ihtiyar olunan giderler onarım gideri sayılmaz);…” hükmüne yer ver verilmiştir.
Bu hükme göre, kiralanan gayrimenkullerin onarımı için yapılan giderler gayrisafi hâsılattan indirilebilmektedir. Onarımdan amaç; eskiyen, kırılan, dökülen, yıkılan kısımların tamir veya yeniden yaptırılmasıdır. Onarım giderinin hâsılattan indirilebilmesi için kiraya veren tarafından yapılmış olması gerekmektedir. Ancak bu tür giderlerin gayrimenkulün iktisadi değerini artırıcı önem ve genişlikte olmaması gerekmektedir. Ayrıca söz konusu madde hükmünde; emlakin iktisadi değerini artıracak surette genişletilmesi, değiştirilmesi veya bunlara ilaveler yapılması için yapılan giderlerin onarım gideri sayılmayacağı belirtilmiştir. Onarım gideri olarak kabul edilmeyen bu türden giderlerin hâsılattan indirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Diğer taraftan 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 262’nci maddesinde maliyet bedelinin, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade edeceği belirtilmiştir.
Buna göre, safi iradın tespitinde, kiraya veren tarafından gayrimenkulün iktisadi değerini arttıracak neviden yapılan harcamaların Gelir Vergisi Kanunu’nun 74’üncü maddesinin 7’nci bendine göre normal onarım gideri olarak dikkate alınması mümkün olmayıp, bu nitelikteki harcamaların gayrimenkulün maliyetine ilave edilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan çamaşır makinesi, televizyon, klima gibi harcamalar ise onarım gideri olmamakla birlikte çıkartılıp başka yerde kullanılması mümkün olması nedeniyle gayrimenkulün değerini artırıcı gider olarak da kabul edilmemesi nedeniyle bu harcamaların doğrudan indirim konusu yapılması veya amortisman yoluyla itfa edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı konu ile ilgili vermiş olduğu bir muktezada[1] “ Özelge talep formunuzda, şahsınıza ait konuttan elde edilecek kira gelirini arttırmak amacıyla konutun yeni alınan kombi, çamaşır makinesi, kurutma makinesi, plazma televizyon ve ankastre fırınla birlikte kiraya verileceğini belirterek, kiraya verilecek konutla ilgili yapılacak beyaz eşya ve kombi harcamalarının kira gelirlerinin tespitinde gider olarak indirilip indirilemeyeceği hususunda bilgi talep edildiği anlaşılmakta olup, konu hakkında Başkanlığımız görüşü aşağıda açıklanmıştır.
…..Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, kira gelirinize ilişkin olarak verilecek gayrimenkul sermaye iradı beyannamenizde gerçek gider usulünü tercih etmeniz halinde, kira geliri elde ettiğiniz gayrimenkul için yaptığınız kombi ve ankastre fırın harcamalarının maliyet bedeline eklenmek suretiyle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 74. maddesinin 6. bendi uyarınca amortisman yoluyla hasılattan indirim konusu yapılması mümkün bulunmakla birlikte çamaşır makinesi, kurutma makinesi ve plazma televizyon harcamalarının doğrudan indirim konusu yapılması veya amortisman yoluyla itfa edilmesi mümkün bulunmamaktadır.” şeklinde açıklamada bulunulmuştur.
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı konu ile ilgili vermiş olduğu bir başka muktezada[2] “İlgide kayıtlı özelge talep formunda, gayrimenkul sermaye iradı yönünden … Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün… vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuz ve Ankara’da bulunan gayrimenkulünüz için, kiracınızın talebi üzerine bacalı kombi kalorifer tesisatının hermetik kombi olarak değiştirildiği ve bunun için 2.100.- TL harcama yaptığınız belirtilerek, yapmış olduğunuz söz konusu harcamanın kira gelirlerinizden gider olarak indirilip indirilemeyeceği hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
… Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, 2009 yılına ilişkin olarak vereceğiniz Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinde, kira geliri elde ettiğiniz gayrimenkul için yaptığınız kombi kalorifer kazanının değişimine ilişkin harcamanın doğrudan indirim konusu yapılması mümkün olmayıp, söz konusu harcamanın maliyet bedeline eklenmesi ve 193 sayılı Kanunun 74/6 maddesi uyarınca amortisman yoluyla hasılattan indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.”
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı konu ile ilgili vermiş olduğu bir başka muktezada[3] ise
“İlgide kayıtlı özelge talep formunda, elde ettiğiniz gayrimenkul sermaye iradından, gayrimenkulü alırken kullanılan banka kredisine ilişkin dosya ve eksper masrafı, emlakçıya ödenen komisyon masrafı ile söz konusu daire için yaptırılacak parke, halıfleks, mutfak dolabı ve dış cephe kaplamaları için yapılan harcamaların gider olarak indirilip indirilmeyeceği hususunda bilgi talep edilmiş olup Başkanlığımız görüşü aşağıda açıklanmıştır…. Buna göre kiraya verdiğiniz gayrimenkul için yapılan parke, halıfleks, mutfak dolabı, mutfak tezgahının yenilenmesi, gayrimenkulün alımı sırasında ödenen banka kredisine ait dosya masrafı, eksper masrafı ve komisyon giderlerinin, gayrimenkulün maliyetine ilave edilmek suretiyle amortisman yoluyla itfa edilmesi mümkün bulunmaktadır.” şeklinde açıklamada bulunulmuştur.
III. SONUÇ
Vergi Usul Kanunu’nun 262’nci maddesinde maliyet bedelinin, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade edeceği belirtilmiştir.
Buna göre, safi iradın tespitinde, kiraya veren tarafından gayrimenkulün iktisadi değerini arttıracak neviden yapılan harcamaların Gelir Vergisi Kanunu’nun 74’üncü maddesinin 7’nci bendine göre normal onarım gideri olarak dikkate alınması mümkün olmayıp, bu nitelikteki harcamaların gayrimenkulün maliyetine ilave edilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan çamaşır makinesi, televizyon, klima gibi harcamalar ise onarım gideri olmamakla birlikte çıkartılıp başka yerde kullanılması mümkün olması nedeniyle gayrimenkulün değerini artırıcı gider olarak da kabul edilmemesi nedeniyle bu harcamaların doğrudan indirim konusu yapılması veya amortisman yoluyla itfa edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
[1] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 29.02.2012 Tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 70–799 Sayılı Muktezası
[2] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 22.04.2010 Tarih ve B.07.1.GİB.4.35.16.01–176200–10 Sayılı Muktezası
[3] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 05.05.2017 Tarih ve B.07.1.GİB 62030549–120[74–2015/913]-123941 Sayılı Muktezası
*Bu makale SMMM Mete YİĞİTLER tarafından kaleme alınmış olup, 2022/11 dönemi Yaklaşım Dergisinde yayınlanmıştır.Tüm hakları saklı olup, izinsiz kullanılamaz
